Almatı'da Arkeolojik Kazılarda Çıkan Hunlara Ait Önemli Buluntular

Almatı Şehri Tarih Müzesi kazı heyeti “Kök-Kaynar” bir tümülüsünde, yani höyüğünde yaptıkları araştırmalarda önemli buluntuları ortaya çıkardılar.

Birkaç gün önce, Almatı Şehri Tarihi Müzesi yetkilileri “Kazakistan Tarihi” (http://e-history.kz/kz) isimli web sitesinin yöneticilerine bu nadir arkeolojik buluntular hakkında bilgi verdiler. Kazı heyeti Almatı Valiliği Kültür Dairesinin talimatları doğrultusunda bu kazıyı gerçekleştirdiklerini ifade ettiler.

Bilindiği gibi, geçen sene Kasım ayında Almatı Tarih Müzesi personelinden oluşan bir araştırma ekibi Almatı Alatav İlçesi Kökkaynar köyündeki Kök-Kaynar höyüğünde paha biçilmez bazı tarihi eserleri kazı sırasında ortaya çıkarmıştı, ancak bulunan nadir eşyalar hakkında bilgiler ilk defa bu yazı kamuoyu ile paylaşılmaktadır.

Bu bilgilere göre, bulunan eserler arasında altından yapılmış yabani kedigillerden yırtıcı bir hayvanın heykelciği de bulunmaktadır. Seyrek ele geçen bu eser 2 numaralı höyükten elde edildi. Altından yapılmış bu küçük eşya (uzunluğu 3.3 cm ve yüksekliği 2 cm) iki kalıp ile dökülmüş çubuktan yapılmıştır. Çubuklar kendi aralarında birbirlerine geçirilmiştir. Heykelciği bulan araştırmacılar onu “oynayan kedi yavrusu” olarak adlandırdılar. Hayvanın ön ayaklarının pençeleri öne doğru uzanmış, gövdesi ise eğilmiş ve kuyruğu ise kavisli bir şekilde tasvir edilmiştir.

Müze yetkilileri bu heykelciğin sırlarla dolu bir başlığın bir parçası olması ihtimalinden söz etmektedirler. Bu eşyanın M.Ö. IV yüzyıla ait olduğu hesaplanmaktadır.

Ayrıca, bulunan nadide bir diğer eser kuş şeklindeki düz bir parça. 2 numaralı Kök-Kaynar höyüğünden bulunan bu eşyanın boyutları yükseklik 2,2 cm ve genişlik 1,8 cm’dir.

Araştırmacıların tespitlerine göre, Eski Çağda yaşamış olan bir usta bu yırtıcı kuş heykelini yapmıştır. Kuşun başı sol tarafa dönüktür, gagası büyüktür ve kanatları genişçe açılmıştır. Bu büyük bir ihtimalle bir hanedan arması olarak kullanılmış olmalıdır. Kabartma kuş tasviri olan bu parça M.Ö. IV. yüzyıla ait olmalıdır.

1 numaralı Kök-Kaynar höyüğünden bulunan üçüncü parça bronz aynadır. Bu eşya M.Ö. II. yüzyıla tarihlenmektedir. Çapı 15 cm, ayna sapının uzunluğu ise 8 cm’dir. Aynanın dairesel şeklinin kenarlarındaki çerçevenin eni 2 cm ve yüzeyinde çıkıntı vardır. Aynanın diski ile kenarları birbirine birleştirilmiştir.

[Türk tarihin en eski dönemlerinde devir sürmüş olan Hunlara ait ait olduğunu tahmin ettiğimiz - Ç.N.] bu nadir buluntular günümüzde Almatı  Tarih Müzesinde muhafaza edilmektedir.

16 Ocak 2015 tarihinde Kazakistan Tarihi internet sitesinde (http://e-history.kz/kz/publications/view/911) yayınlanan bu yazı Prof. Dr. Abdulvahap Kara tarafından Kazakçadan Türkçeye kazandırılmıştır.